Nacht van de Experimentele Film 2023
’23
Art Cinema OFFoff viert zijn 20-jarig bestaan met een speciale editie van de Nacht van de Experimentele Film waarbij de choreografie van dierlijke en menselijke lichamen en natuurfenomenen in hun meest sublieme en sensuele verschijningsvormen tot in de donkerste hoeken van De Centrale zullen doordringen en resoneren. De Nacht wordt een cinematografische avondwandeling, een muzikale travelogue, een knallend verjaardagsfeest, en bovenal een audiovisueel spektakel dat de ontmoeting tussen avant-gardefilms en radicaal hedendaagse muziekexperimenten omarmt en viert. Als vanouds worden tijdens de Nacht tijdloze klassiekers en eigentijdse meesterwerken uit het rijke repertoire van de experimentele cinema van nagelnieuwe live scores voorzien.
De line-up dit jaar, samengesteld door curator Sofie Verdoodt en het Gentse platenlabel B.A.A.D.M., oogt extra indrukwekkend. Van de mysterieuze werelden van Maya Derens Meshes of the Afternoon tot de hypnotiserende mist van Larry Gottheims Fog Line en de poëtische reis van Philippe Cote’s Des nuages aux fêlures de la terre: met de scores van Aleksandra Słyż, Continuity en Giulio Aldinucci als sonische metgezellen vertakken deze films zich tot verontrustende koortsdromen, bloeiende klanktapijten en zinnelijke beeldlichamen.
De live performance van BR Laser (a.k.a. Bernhard Rasinger) voert de gigantische Turbinezaal naar een hoogtepunt. Met modulaire synths en state-of-the-art lasertechnologie creëert hij unieke en imposante geluidssculpturen – what you see is what you hear. Na de filmprojecties en originele klankcreaties gaan we in de Kelderzaal de nacht in met de even zeldzame als weelderige platenkast van Johan Loones (aka DJ Platenkwekerij Knotwilg) en de wonderschone cine-composities van Tine Guns waardoor je je als de zon terug opkomt even in de tuin van Eden zal wanen.
Muzikanten en artiesten:
- Continuity is een muzikaal project van de in Stockholm gevestigde Martin Herterich. Continuity is een steeds evoluerend ambient audiodagboek op zoek naar de kern van hedendaagse elektronische muziek. Herterich is sinds 2012 ook actief als Sand Circles. Zijn solowerk wordt meestal geassocieerd met de Zweedse experimentele underground, met muzikale projecten variërend van afwijkende soundscapes tot ruwe industriële tapewerken. Continuity is een verdere verkenning van diezelfde thema’s; de extase van herinnering en nostalgie, een verhaallijn die zich afspeelt in een fictieve ruimte, weergegeven door middel van bewerkte field recordings, uitgerekte harmonieën en vervaagde clubmuziek.
- Aleksandra Słyż is een Poolse componist, geluidskunstenaar en geluidstechnicus. Tijdens haar recente live-optredens verkent Słyż de connecties tussen akoestische instrumenten en modulaire synthesizers, waardoor rijke en diverse drone-structuren ontstaandie de kracht van de resonanties en spanningen van microtonaliteit benadrukken. Interactieve sonificatiesystemen vormen een ander groot deel van haar artistieke praktijk. Tussen 2017 en 2022 voerde Słyż een artistiek onderzoek naar bewegingssonificatietechnieken en verschillende soorten interactie.
- Giulio Aldinucci werd geboren in Siena (Italië) in 1981. Hij is al jaren actief als componist op het gebied van experimentele elektro-akoestische muziek en in het onderzoek naar soundscapes.
- BR Laser (Bernhard Rasinger) combineert een modulaire synthesizer met state-of-the-art lasertechnologie tot een hypnotiserende audiovisuele totaalervaring. Hij is ingenieur, visueel geluidskunstenaar en mede-oprichter van de kunstvereniging New Jörg Vienna. Hij is een regelmatige gast op internationale experimentele muziekfestivals, muziekbeurzen en soldeerworkshops.
- Tine Guns verkent visuele perceptie, geheugen en de gefragmenteerde notie van tijd in de menselijke ervaring via fotografie, film, fotoboeken en installaties. Ze bevraagt de rol die fotografie speelt in een maatschappij die geobsedeerd lijkt door snelheid en onmiddellijkheid. Entertainment, consumptie en zelfs protest gebeuren al scrollend en swipend doorheen foto’s en video’s. Zo komen het bewegende en stilstaande beeld steeds dichter bij elkaar te liggen en zijn ze soms inwisselbaar, iets wat Guns fascineert en inspireert tot werk dat deze fluïde realiteit gestalte geeft en tegelijk in vraag stelt. Guns stelde onder meer tentoon in Cinematek/BOZAR Brussel, Netwerk Aalst en Casino Luxemburg. Haar films werden vertoond op festivals zoals het Jean Rouch Festival in Parijs en biënnales zoals Ostrale in Dresden. Haar foto’s werden geselecteerd voor Voies Off in Arles en Antwerp Photo.
Larry Gottheim
Fog Line
Live Soundtrack: Continuity
Larry Gottheims Fog Line is een minimalistische kortfilm die door Jonas Mekas werd omschreven als “a small but perfect film.” Doorheen een statisch shot van een landschap met enkele eenzame bomen en prominent aanwezige elektriciteitskabels raken reële en filmische tijdsduur op elkaar betrokken. Terwijl de mist langzaam optrekt langs de glooiende horizonlijn wordt de kijker uitgenodigd om aandacht te schenken aan subtiele veranderingen en details die anders onopgemerkt zouden blijven. Gottheim reflecteert op hoe we de natuur lezen, waarnemen en cultiveren, en hoe film daarbij onze kijkervaring dirigeert, navigerend tussen het abstracte en het concrete, het bevattelijkheid en het mysterieuze, het analytische en het synthetische, het verstilde en het kinetische. Zijn film kadert binnen de structurele film uit jaren 1970, een avant-garde beweging die zich richtte op de fundamentele bouwstenen van cinema, zoals tijd, ruimte en de materiële aard van het medium. Elk frame in Fog Line is hetzelfde en toch weer anders dan het voorgaande, waardoor de natuurlijke elementen van het landschap – de vegetatie, de lucht, de horizonlijn – telkens weer nieuwe relaties aangaan met de tonaliteit, de korrel en de compositie van het filmbeeld als artificiële constructie, resulterend in een fluïde realiteit die zowel als licht ridicuul en als gewichtig subliem kan getypeerd worden.
Fog Line © LUX
Rose Lowder
Bouquets 21–30
Live Soundtrack: Continuity
Bouquets 21 – 30 van Rose Lowder viert de natuurlijke pracht van bloemen. Haar symfonie van kleuren en vormen, gecreëerd tussen 2001 en 2005, is een meesterwerk van de visuele poëzie dat de groei en bloei van bloemen weet vast te leggen in een dynamisch spel van licht, kleur en beweging. Door in de camera te monteren en hetzelfde fotogram telkens opnieuw te belichten wordt een cinematografische laag toegevoegd aan de natuurbeelden die een ritmische dans doet ontstaat tussen de bloeiende bloemen en de technische ingrepen van de filmmaker. De titel ‘Bouquets 21−30’ geeft aan dat de film een verzameling is, een boeket van verschillende bloemmotieven. Elk boeket lijkt een eigen verhaal te vertellen, een andere choreografie van kleuren voor te staan die de kijker uitnodigt om dieper in de esthetische en symbolische betekenissen van bloemen te duiken. De film is niet louter een registratie van de natuur, maar bovenal een ode aan de eindeloze diversiteit ervan die de kijker, oog in oog met de schoonheid en poëzie van het alledaagse, via de contemplatie van een boeket bloemen tot de verwondering over een filmisch georchestreerd beeldenboeket voert.
Bouquets 21-30 © Light Cone
Teo Hernandez
Corps aboli
Live Soundtrack: Aleksandra Słyż
Teo Hernandez’s Corps Aboli is een cinematografisch gedicht waarin het menselijk lichaam doorheen kleurfilters, gefragmenteerde close-ups en dynamische camerabewegingen tot een levend canvas wordt waarop emoties en ideeën kunnen worden geprojecteerd. Het resultaat is een collage van visuele indrukken die het lichaam niet alleen als een fysieke entiteit presenteren, maar ook als een poëtische en symbolische uitdrukking van de menselijke ziel. De kijker wordt deelgenoot van een psychologische expeditie, een ontdekkingsreis naar de verborgen lagen van onze condition humaine. Hernandez duikt immers diep in de menselijke anatomie en creëert een sfeer die zowel intiem erotisch als mysterieus abstract is. Het naakte lichaam wordt tot een sculptuur in een inktzwarte ruimte waarin tijd lijkt te bevriezen en zodoende iets onthuld wordt over de duistere kern van ons wezen.
Corps aboli © Light Cone
Maya Deren & Alexander Hammid
Meshes of the Afternoon
Live Soundtrack: Aleksandra Słyż
Meshes in the Afternoon is een vaak bejubeld meesterwerk uit de experimentele filmgeschiedenis waarin Maya Deren en haar toenmalige echtgenoot Alexander Hammid de diepten van de menselijke psyche verkennen doorheen een hypnotische trip van surrealistische droombeelden. De kijker wordt ondergedompeld in de vervreemdende realiteit van een vrouw, vertolkt door Maya Deren zelf, die worstelt met verborgen verlangens en innerlijke demonen. De film opent rustig met Deren die met een bloem door een tuin dwaalt, maar al snel geven bruuske overgangen en expressieve camerahoeken ons toegang tot een wereld tussen werkelijkheid en verbeelding waarin sleutels mysterieuze deuren openen en een figuur met een spiegel als gezicht opdoemt maar finaal even ongrijpbaar blijft als de schaduwen die camera op de grond werpt. In deze zogenaamde ‘trance film’ wordt een klassiek narratief verlaten om voorrang te geven aan repetitiviteit en symboliek, waardoor we de emotionele intensiteit van de beelden absorberen en uitgenodigd worden om het mysterie van onze subjectieve identiteiten te omarmen eerder dan te willen ontrafelen. Deren verzette zich dan ook tegen al te symbolische en Freudiaanse lezingen die van het broodmes of de telefoon iets anders maakten dan wat ze voor haar waren, zijnde “objects whose value and meaning is defined and confirmed by their actual function in the context of the film as a whole”.
Meshes of the Afternoon © LUX
Philippe Cote
Des Nuages aux fêlures de la terre
Live Soundtrack: Giulio Aldinucci
Philippe Cote’s Des nuages aux fêlures de la terre begint als een dromerige symfonie van wolken, waarbij de camera de dansende wolken volgt terwijl ze zich vormen, gaandeweg van vorm veranderen en terug oplossen. Naarmate de film vordert, verschuift de focus naar de aarde zelf. Cote’s film verkent de fysieke elementen van de natuur, van majestueuze bergen tot meanderende rivieren, en vangt de unieke texturen en contouren van het aardse landschap met een bijna schilderachtig oog. Cote’s benadering van de natuurlijke wereld is niet louter documentair, maar eerder lyrisch in de omarming van de fysieke schoonheid van de aarde. Door de primaire elementen van lucht en aarde te verweven is de film een ode aan de complexe fragiliteit van ons ecosysteem. Het maakt de filmische reis doorheen de wolken en tot diep in scheuren van de aarde tot een meditatieve ervaring die ons eraan herinnert dat de natuur, in al haar schijnbare eenvoud en onverklaarbare schoonheid, een voortdurende bron van inspiratie en verwondering is.
Des Nuages aux fêlures de la terre © Light Cone
Jean Painlevé
La Pieuvre
Live Soundtrack: Giulio Aldinucci
Jean Painlevé’s La Pieuvre werd recent gerestaureerd waardoor diens duik in de diepten van de oceaan nog aan frisheid, kleur en lijfelijkheid heeft gewonnen. De octopus, als oneindig fascinerende protagonist, wordt niet alleen een voorwerp van studie maar ook een bron van bewondering en verwondering. De film opent met intrigerende zwart-witbeelden, waarin de octopus als een buitenaards wezen lijkt te dansen in zijn natuurlijke habitat. De camera vangt vervolgens zijn gracieuze bewegingen, zijn zuigende tentakels en zijn vermogen om van kleur te veranderen, en dit alles met een meticuleus oog voor compositie en framing. Painlevé legt de unieke verschijningsvorm en de gedragingen van de octopus vast op pellicule, en weet tegelijk ook de geest van de vroege experimentele film te vatten. Naar La Pieuvre kijken, is een tijdperk herontdekken waarin filmmakers de grenzen van technologie en filmische verbeelding verkenden en de basis legden voor de cinematografie van de toekomst. De film is niet alleen een cinematografisch meesterwerk, maar ook een historisch document dat de evolutie van film als kunstvorm weerspiegelten de fascinatie voor het onbekende – zowel wat het mysterie van de octopus als de oneindige mogelijkheden van het medium film betreft – gestalte geeft.
La Pieuvre © Light Cone
BR Laser © Tomas Terekas