In de films van Manon de Boer vormen persoonlijke vertellingen en muzikale interpretaties zowel onderwerp als methode. Ze onderzoekt op indringende wijze de wisselwerking tussen beeld en geluid en wijzigt subtiel onze klassieke waarneming van film. Zo stelt ze de macht van beelden in vraag en hun aanspraak op waarheid. Haar films, die in wezen ook altijd een soort portretfilms zijn, tonen veelal acteurs en actrices, musici, dansers of intellectuelen. De personages krijgen geleidelijk een definitieve vorm naarmate hun herinneringen zich ontvouwen en zelfs het volledig gevormde beeld verbergt minstens zoveel als het onthult.
Manon de Boer koestert een bijzondere belangstelling voor de omstandigheden waarin creativiteit en artistieke expressie gedijen. “Ik beschouw momenten van doelloosheid waarin je je gedachten kunt laten dwalen, de tijd kunt vergeten en je hoofd leeg kunt maken als een essentieel onderdeel van het creatieve proces.” An Experiment in Leisure verkent dit idee aan de hand van fragmenten uit het gelijknamige boek van de Britse psychoanalytica Marion Milner. Ze worden gelezen en becommentarieerd door verschillende kunstenaars terwijl we beelden van hun werkruimtes en een zeezicht in Noorwegen zien. De resulterende ervaring resoneert met Milners idee van ‘vrije tijd’: niet een moment dat tegenover werk staat, maar een tijd die ons in staat stelt vrij waar te nemen en te denken zonder een onmiddellijk doel.
Dit proces zien we aan het werk in enkele van de andere films. The Untroubled Mind bestaat uit een verzameling beelden van constructies van het zoontje van de Boer, gefilmd over een periode van drie jaar. De duur van elke opname is ongeveer 20 seconden, de tijd die je met een Bolex 16mm-camera kunt filmen na de veer met de hand op te winden. “Julius bouwt al dingen met voorwerpen die hij om zich heen vindt sinds hij een jaar of twee is. Hij bedenkt deze sculpturen wanneer hij alleen speelt – vaak als hij even niet weet wat te doen. Ik vind het geweldig ze tegen te komen in huis. Ze laten me iets zien van zijn denkwereld en hoe hij de ruimte ervaart, en ze onthullen ook wat [de Amerikaanse schilderes] Agnes Martin een ‘an untroubled mind’ noemt.”
Caco, João, Mava and Rebecca observeert vier tieners die in een repetitieruimte in stilte improviseren met dans en beweging. De film vermijdt het opbouwen van spanning en wijkt af van het toewerken naar een doel. In plaats daarvan verkent de Boer de tijdspanne tussen het ‘al’ en het ‘nog niet’, de tijd van mogelijkheden.
De overige twee films handelen eveneens over het lichaam van de performer-kunstenaar, ditmaal in opperste concentratie en uitvoering, maar ook dat van de kijker. one, two, many bestaat uit drie performances: een fluitstuk met circulaire ademhaling, een monoloog, en vier zangers met publiek. In Two Times 4’33” speelt de Brusselse pianist Jean-Luc Fafchamps twee keer John Cage’s baanbrekende ‘stille’ compositie 4’33” voor een publiek. De eerste opname registreert de uitvoering mét omgevingsgeluid. Bij de tweede is alle geluid weggelaten behalve het klikken met de timer bij de drie tijden op de partituur. De camera maakt ondertussen een beweging van 360° langs het publiek en het landschap door het raam van de studioruimte. De intieme, lichamelijke stilte van de toeschouwer in de filmzaal wordt de focale ‘muziek’ in het spel.
• Het programma bestaat uit twee delen met een pauze na de derde film.
• Uitzonderlijk worden alle films uit de selectie vertoond op de originele drager waarop ze zijn afgewerkt! Een unieke kans dus om enkele van de Boers 16mm- en 35mm-films op pellicule te zien.
• Dit is de tweede van drie avonden die OFFoff wijdt aan de films van Manon de Boer naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Blindsight – Manon de Boer in dialoog met Latifa Laâbissi en Laszlo Umbreit’ in Museum Dhondt-Dhaenens (13 februari – 22 mei) te Deurle. De andere avonden vinden plaats op maandag 14 maart en zondag 15 mei.
• De drie filmprogramma’s zijn gratis op vertoon van een ticket van de tentoonstelling. Omgekeerd kan u met een filmticket gratis de tentoonstelling bezoeken.
