OFFoff-ON: Lisa & Clara Spilliaert

Het meisje met rode schoenen aan gaat mee met de man met de blauwe ogen naar zijn verre land – vertrekkend vanuit Yokohama, één van de oudste havensteden vlakbij Tokyo waar vroeger de meeste internationale schepen aankwamen. Dit oud nostalgisch liedje uit 1922, zeer bekend als ​‘het meisje met rode schoenen’ wordt gezongen in Japan als een klassieker. Dichtbij ons ouderlijke huis in Japan staat er een hotel als één van de talloze ​‘love hotels’ in Tokio, met dezelfde naam als dit liedje. De naam en ook het uitzicht van het hotel weerspiegelen de specifieke nostalgisch sfeer en het exotisme van dit verhaal. Er heerst een vreemd contrast tussen de eerder marginale wijk en dit hotel, gemaakt met valse bakstenen en allerlei Europese elementen als versiering ‑wat vroeger nog extra impact had op ons als halve Belgische zusters in Tokyo. Dit project bestaat uit de persoonlijke archieven over dit hotel samen met een filmwerk als nieuw interpretatie van het liedje. Met de rode schoenen als de metaforische rode draad wordt deze gehechte plek doorgrond als plaats voor de wederzijdse verlangens tussen Japan en België die er beleeft worden.

(…) In die video hanteert Spilliaert met een achteloze flair een reportagestijl, om dat typerende gevoel van existentiële verveling op te roepen dat we herkennen uit zovele eigentijdse arthousefilms uit Japan. De hele opbouw van de beelden wordt gestuurd door het verlangen om een goede locatie te vinden om een baby te fotograferen, om een ​‘goed’ portret van hem te kunnen maken. (…) In Growth Record manifesteert Lisa Spilliaert zich heel uitdrukkelijk als fotografe. Op de klankband vertelt ze ook expliciet wat haar motivatie is. In haar eigen stem biecht ze zonder omwegen op dat ze seks heeft gehad met een Japanse man die negen maanden later vader werd. Ze beeldt zich in dat zijzelf net zo goed degene kon zijn die zwanger werd, en dus de toekomstige moeder. Om haar nieuwsgierigheid naar de baby van die man te bevredigen organiseert ze een fotosessie. Het is haar bedoeling dit regelmatig te herhalen, zodat ze de baby kan zien uitgroeien tot een echte persoon. Dit project is duidelijk niet alleen een poging om een zeer jong menselijk wezentje te portretteren, maar evenzeer een vorm van zelfportret. De vormelijke aanpak van het werk tilt het evenwel boven het autobiografische uit en maakt er een meditatie van over fotografie als ritueel. De digitale revolutie heeft de handeling van het fotograferen met een ​‘ouderwetse’ analoge camera – met maximum 36 opnames per filmrolletje – tot een weloverwogen keuze gemaakt. Zoals de diversiteit aan formaten en verhoudingen in dit boek illustreert, is Lisa Spilliaert een kind van haar tijd en beperkt ze zich niet tot één bepaald medium of formaat. Toch schrikt ze er evenmin voor terug om zichzelf technische beperkingen op te leggen. De materialiteit van de analoge fotocamera komt sterk op het voorplan in de video Growth Record, met de typerende geluiden, het gewicht en het beperkte aantal opnames. Wanneer ze aan het einde van een filmrolletje komt, betekent dit ook het einde van de videoreportage. Een provocerende paradox: Spilliaert combineert het verwelkomen van een pril leven, nauwelijks een paar maanden oud, met een bewuste nadruk op eindigheid. (…) In Growth Record gaat de aandacht niet alleen naar het babyjongetje, ook de vader komt in beeld, en er is de stem van de man achter de camera. En toch handelt de film helemaal niet over mannelijke emoties. Het is een film over de moederlijke impuls, even ongegeneerd allusief als de video van Hotel Red Shoes over het opgeven van de eigen maagdelijkheid handelt. (tekst door Edwin Carels)