Te Gast: Stewart Home

Een van de meest militante literaire punk-provocateurs van het moment komt naar Art Cinema OFFoff. Samen met boekhandel Paard van Troje en het Everything UK festival verwelkomen we schrijver en filmmaker Stewart Home die al sinds 1989 de Britse literaire wereld terroriseert en voor schut zet met zijn literair-pornografisch oeuvre.

Dichter Arno Van Vlierberghe – vroeger een vaste gast van OFFoff in de reeks Moving Word (2015-2019) – gaat met Stewart Home in gesprek, onder meer over zijn nieuwe roman Art School Orgy (2023, New Reality Records). Geen enkele uitgeverij wou er de vingers aan verbranden en het boek is dan ook uitgebracht door een platenlabel. Dat het jonge hoofdpersonage de naam David Hockney draagt en een geperverteerde seksverslaafde is, zal er wellicht voor iets tussenzitten.

Stewart Home’s bijzondere manier van schrijven weerspiegelt zich in de voordrachten uit zijn romans: hij leest voor uit het geheugen, maakt gebruik van buikspreken, staat op zijn hoofd en declameert zijn werk of versnippert zijn eigen boeken.

Stewart Home maakt films sinds de vroege jaren tachtig. In 2002 realiseerde hij tijdens een residentie in een week tijd drie langspeelfilms die voortvloeiden uit zijn fascinatie voor de Lettristische filmexperimenten van de vroege jaren vijftig en hun techniek van détournement. Zo maakte hij een Engelstalige remake in kleur van Guy Debords Hurlements en faveur de Sade (1952), naast lossere herwerkingen van die andere Lettristische klassieker uit hetzelfde jaar, Le Film est déjà commencé ? van Maurice Lemaître, en de latere Situationistische film La Dialectique peut-elle casser des briques ? (1973) van Réné Viénét. Met Ut Pictura Poesis poogde Home reeds eind de jaren negentig deze Lettristische experimenten van Debord, Lemaître, maar ook Gil Wolman (L’Anticoncept, 1951), te distilleren tot 45 seconden. Hij bleef dit terrein verkennen maar minder als een kopie van een origineel met The Eclipse & Re-Emergence of the Oedipus Complex (2004). Deze film verweeft de avant-garde-obsessie voor de dood met reflecties over het leven en overlijden van zijn moeder. Tegelijk legt Eclipse bloot hoe de experimenten van het Lettrisme gecommercialiseerd werden in het latere werk van Jean-Luc Godard, Chris Marker en Alain Resnais. Home werkte voort in de vormentaal van Eclipse in latere meerstemmige films die eveneens beeld en geluidsband loskoppelen, zoals Re-Enter the Dragon (2016) – waar hij in 2018 ook het boek Bruceploitation and the Sleazy Joys of Lowbrow Cinema rond schreef – en Bondage as Theme & Technique (2019) dat Home uitkoos voor deze avond (zie hieronder).

“I’ve always liked film and I’ve always tried to work in a lot of different media: fiction and criticism, graphics, gallery installation, performance etc. These boundaries don’t hold up so well for me, they’re all artificial and what I do always ends up crossing them, and I think film often gives you the best of many worlds. I don’t think I’ve exhausted fiction or criticism but film enables me to do this another way.”

“There aren’t so many contemporary filmmakers who I admire; I tend to like older modernist cinema: Jean Cocteau, Ingmar Bergman, Sergei Eisenstein, as well as a lot of trash movie directors ranging from Jess Franco to Coffin Joe, Jean Rollin and Lucio Fulci, especially A Cat in the Brain (1990).”

— Stewart Home

Later op de avond verschijnt Stewart Home op het concert in Trefpunt, waar de Gentse punkband The Rats het Britse indiepop-trio Pozi uitnodigt. Naar aanleiding van zijn nieuwe roman Art School Orgy, stelde Stewart Home ook een BDSM- en fetisj-gerelateerde playlist samen op Spotify.

Bondage as Theme & Technique speelt zich af in een grimmige industriële werkplaats en verzamelt en ontmantelt de moralistische ophef omtrent de praktijk en representatie van pornografie en spuugt die terug naar de kijker. Porno als genre wordt ervan beschuldigd cultureel leeg te zijn – welke andere filmgenres lokken meer gifgroene smurrie uit dan porno? Stewart Home en kunstenaar, activist en pornograaf Itziar Bilbao Urrutia schikken deze film als meubilair in een kamer, waardoor de betekenis tijdens het montageproces verandert. De uitgebreide ophanging met touwen fungeert als een meditatie over wat een seksuele handeling is en wat als pornografisch wordt gedefinieerd. Traditionele stijlkenmerken van de pornofilm – ‘the money shot’, genitale close-ups of tegen elkaar wrijvende, zwetende lichamen – worden vervangen door gesluierde figuren, gymnastische prestaties van niet-seksuele aard en touw, kilometers touw. In een ritueel van Japanse bondage en sadomasochisme zetten Home en Urrutia geseksualiseerde handelingen en sappen om in een gefragmenteerde visuele dialoog. De voice-over bevat teksten van henzelf, maar ook van de bekende filmwetenschapper Linda Williams en de porno-kritische, radicaalfeministische schrijver Andrea Dworkin. Deze tegenstrijdige stemmen bekritiseren, ontleden en legitimeren de seksuele handelingen die de dominantie van de geslachtsdelen uitdagen.