Shengze Zhu: A River Runs, Turns, Erases, Replaces
’21
Beelden van ervoor, beelden van erna en vier brieven. Shengze Zhu begon reeds in 2016 aan de film en kwam uiteindelijk uit bij een stadssymfonie over haar geboorteplaats Wuhan.
Een stad in lockdown. Bewakingscamerabeelden tonen een lege straat. Een fietser. Een straatveger. Langzamerhand wordt dat vaste kader vervangen door andere vaste kaders, maar nu wel door een mensenhand gemaakt. Wuhan en met name het gebied rondom de oevers van de Yangtze-rivier komt tot leven. Surveillancefilm wordt Direct Cinema wordt Slow Cinema. Het is een rijke, precieze, maar ook symbolische film. De tijd die in de beelden verstrijkt (soms gemeten met een tijdcode, soms gemeten aan het verglijden van licht) is anders dan de natuurlijke stroom van de rivier-tijd. Zhu reflecteert ook op andere vormen van tijd; psychologische of sociale. Een lege straat duurt langer dan een vol plein.
De vier brieven zijn geschreven aan een partner, een grootmoeder, een vader, een dochter, alle vier gestorven. De woorden worden zichtbaar, de beelden die ze oproepen vloeien over de beelden op het scherm. Er is veel tijd verstreken, maar de rivier blijft stromen. En ze vergeet niets.
De film doet denken aan Chantal Akermans News From Home (1977), maar ook het werk van James Benning of Peter Hutton (Time and Tide, 2000). De aangehouden statische shots en omgekeerde chronologie verraden opnieuw een zekere structuralistische insteek – in Another Year (2016) observeerde Zhu 13 maaltijden; in Present.Perfect. zien we enkel live streams vanuit het perspectief van een computerdesktop. Die laatste film won de Tiger Award op het filmfestival van Rotterdam (IFFR) en was te zien op Film Fest Gent 2019. A River Runs kreeg dit jaar de Caligari-prijs in de Forum-sectie van de Berlinale.
“Als beelden van de herinnering eenmaal vastliggen in woorden, worden ze uitgewist,” zei [Marco] Polo. “Misschien ben ik bang Venetië in één keer helemaal te verliezen als ik erover spreek. Of misschien heb ik haar al pratende over andere steden, al gaandeweg verloren.”
– uit De Onzichtbare Steden (1972) van Italo Calvino, het boek dat Zhu Shengze aan lezen was tijdens de montage van de film
*** Deze vertoning kadert, samen met de avond van Floris Vanhoof, binnen een tweeluik rond de ‘COVID-film’ dat Art Cinema OFFoff op 8 en 15 november presenteert in Sphinx Cinema en Kunsthal Gent. De ‘COVID-film’ is ondertussen uitgegroeid tot een vreemd, veelsoortig genre of categorie aan films – denk aan Gouden Beer-winnaar Bad Luck Banging or Loony Porn (Radu Jude, 2021), The Tsugua Diaries (Miguel Gomes, 2021), Four Roads (Alice Rohrwacher, 2021), In My Room (Mati Diop, 2020) of Citadel (John Smith, 2021), om er maar enkele te noemen. Dit tweeluik probeert hierin een alternatieve of zijdelingse kijk te brengen. In A River Runs wordt het virus niet eens vermeld; Floris Vanhoof creëerde tijdens de quarantaine een eigen miniatuur-sitcom. ***
